Domaniç Aksu Köyü

ŞÜKRÜ HATUN

Sütün öyküsü...
Köye -Domaniç Aksu Köyü- her gidişimde beni büyüten insanlardan, köyün en güzel ekmeklerini yapan Hatice'ye, çocukken arkadaşlık ettiğim yaşlı çam ağaçlarından anamın arkadaşı kadınlara birçok şey beni etkiler ama en çok sabah erkenden bütün evlerin önlerinde içi süt dolu bakraçlarla bekleyen kadınlardan etkilenirim. Hepsi güneşle birlikte uyanır, damların loş karanlığına açılan kapılardan ineklerin isimlerini söyleyerek girerler içeri. İnekler de onların kokusunu bilir ve sabahları onlarla paylaşmanın sevinciyle nazlanmadan memelerini onların güçlü ellerine teslim ederler. Süt sağmak deyip geçmeyin. Birçoğu 5-6 tane ineği her sabah sağarken aslında ağır işçiler gibi çalışır. Ama yine de süt sağmak onlar için biraz kutsal bir şeydir; maharetli elleriyle yaşamı sabahla birlikte kurmaya başladıklarını bilirler. Aslında sabahları sağılan her ineğin memelerinden akan sütün gerisinde bütün ailenin katıldığı büyük bir emek vardır. Yazla birlikte harman yerlerinden taşınan samanlardan, her akşam yapılan dam temizliğine, yaz tatiliyle birlikte evin çocuklarının inekleri otlatmaya götürmesinden her kadının kendi dilinde söylediği sevgi sözcüklerine uzanan bu emek köy yaşamının temelidir.
Bu öyle emektir ki her sabah sofraya annenin alın terinin karıştığı taze tereyağ veya kaymak olarak geri döner ve aslında her sabah köy sofralarında biraz da süt mutluluğu yaşanır. Analar için sütün en tazesini, en doyurucusunu çocuklarına içirmek en büyük amaçtır. O kadar ki komşu evlerinde inekler doğurduğunda "ağız sütü" adı verilen o en değerli süt danalardan sakınılıp hemen o sabah çocuklara içirilir. Eskiden köylerde üretilen süt evlerde tüketililir, en fazlası "pazarda" yoğurt olarak satılırdı. Şimdi ise damlardaki inekler ailenin geçimi için sağılıyor. Artık bizim köyün kadınları biraz da uzak şehirlerde asgari ücretle çalışan çocuklarına bir nebze destek olmak için çalışıyor. Her sabah ineklerlerin memelerine dokunurken akan her litre sütün bayramdan bayram gördükleri torunlarının yaşamlarını kolaylaştırdığını biliyorlar. Ben ise onları bütün iş bittikten, sütler sağılıp kaplara boşaltıldıktan sonra, büyük süt firmalarının süt toplayan kamyonlarının önlerinde süt kaplarıyla beklerken görüyorum. Dağ köylerinden gelen kamyon deposuna köyün üstünden başlayarak bütün kadınlar süt kaplarını boşaltıyor ve günün kendilerini bekleyen diğer işlerine dönüyorlar.
Bütün bu öyküde beni en çok üzen ise bir litre sütün bu yıl 300,000 TL, evet yalnızca 300 Yeni Kuruş'a satın alınması ve sütün geçen yıla göre 100,000.TL ucuzlaması. Kentteki insanların sofrasına sütün bunun beş katı fiyatla ulaştığını bilince aslında hepimizin acı bir süt içtiğimizi, aslında kadın ve köylü emeğinin ne kadar ucuza kapatıldığını düşünüyorum.
Biliyorum belki hiç yeri yok ama ben yine de sizlerden sabahları süt içerken aşağıdaki fotoğraftaki Meryem'e en azından sevgiyle gülümsemenizi isteyeceğim

Sayfalardaki veriler için http://abiricik.blogcu.com/'a teşekkürler..

1. ŞÜKRÜ HATUN PROF.DR TIP FAKULTESI
2. HALİM CENGİZ DOKTOR
3. ERDAL CANDAN DOKTOR
4. YENEL DÜNDAR DOKTOR
5. SERPİL DÜNDAR DOKTOR
6. ERDAL CANDAN DOKTOR
7. ENGİN KUT DOKTOR
8. ERKAN YALÇINSOY DOKTOR
9. CEMİL TÜKENMEZ HAKİM
10. TUĞRUL OĞUZHAN BİNBAŞI
11. SALİH ARIKAN BAŞBAKANLIK
12. SEMİH ARIKAN
13. BÜLENT TÜKENMEZ MÜHENDİS
14. SİBEL YALÇINSOY MÜHENDİS
15. ERGÜN CANDAN MÜHENDİS
16. HAKKI HATUN MÜHENDİS(EMEKLİ)
17. ÖMER DÜNDAR MÜHENDİS
18. AHMET KARAALP EMEKLİ ÖĞRETMEN
19. AHMET ERTUĞRUL EMEKLİ ÖĞRETMEN(MERHUM)
20. HAMİT UYSAL EMEKLİ ÖĞRETMEN(MERHUM)
21. CELALETTİN ÇETİN EMEKLİ ÖĞRETMEN(MERHUM)
22. HAMİT ERTUĞRUL EMEKLİ ÖĞRETMEN(MERHUM)
23. AHMET KARAALP EMEKLİ ÖĞRETMEN
24. ABDULLAH ERTUĞRUL EMEKLİ ÖĞRETMEN
25. EKREM YALÇINSOY EMEKLİ ÖĞRETMEN
26. RECEP ÇAKIR EMEKLİ ÖĞRETMEN
27. ŞEVKİ CENGİZ EMEKLİ ÖĞRETMEN
28. SEYFİ KAYABAŞI ÖĞRETMEN(MERHUM)
29. NAZİFE ÇAKIR EMEKLİ ÖĞRETMEN
30. MEHMET OĞUZHAN EMEKLİ ÖĞRETMEN
31. ŞAZİYE OĞUZHAN EMEKLİ ÖĞRETMEN
32. MUSATAFA SALÇAN EMEKLİ ÖĞRETMEN
33. FATMA ÇAKIR EMEKLİ ÖĞRETMEN
34. NERİMAN SAVAŞ EMEKLİ ÖĞRETMEN
35. SELİM KAYABAŞI ÖĞRETMEN
36. CAVİT CENGİZ ÖĞRETMEN
37. TUNCAY BİRİCİK ÖĞRETMEN
38. MUSTAFA AKSU ÖĞRETMEN
39. GÜRAY TOKER ÖĞRETMEN
40. HALİL EMRE YİĞİT ÖĞRETMEN
41. YUSUF TÜKENMEZ ÖĞRETMEN
42. ERKAN UYSAL ÖĞRETMEN
43. HÜSEYİN OĞUZHAN ÖĞRETMEN
44. BİROL KOYUN ÖĞRETMEN
45. HALİL TOKER ÖĞRETMEN
46. SELÇUK ERTUĞRUL ÖĞRETMEN
47. SELİM DEMİR ÖĞRETMEN
48. MUSTAFA VURAL ÖĞRETMEN
49. İSA ERTUĞRUL ÖĞRETMEN
50. SELÇUK KARADUMAN ÖĞRETMEN
51. TURAN SALÇAN ÖĞRETMEN
52. ŞABAN SÖZERİ ÖĞRETMEN
53. SEHER KARAALP ÖĞRETMEN
54. MUKADDER KARAÇAM ÖĞRETMEN
55. ERTUĞRUL SALÇAN EMEKLİ DENİZ ASTSUBAY(MERHUM)
56. MEHMET TÜRKMEN HAVACI ASTSUBAY
57. ENGİN UYSAL HAVACI ASTSUBAY
58. RÜŞTÜ EROĞLU HAVACI ASTSUBAY
59. BİROL DÜNDAR DENİZ UZMANCVŞ
60. ERTÜRK BİRİCİK POLİS
61. ADEM BİRİCİK POLİS
62. CİHAT TÜRKMEN POLİS
63. MÜCAHİT TÜRKMEN POLİS
64. RECEP KAYABASI POLİS
65. SELİM YALÇIN POLİS
66. İBRAHİM TÜKENMEZ POLİS
67. EMEL TUKENMEZ HEMŞİRE
68. ÖZLEM KARADUMAN HEMŞİRE
69. HATİCE ULUHATUN HEMŞİRE
70. EMİNE ÇETİN HEMNŞİRE
71. ŞAFAK KOYUN HEMŞİRE
72. UMMUHAN KOYUN HEMŞİRE
73. NİLÜFER YAŞAR HEMŞİRE
74. HALİM UYSAL SAĞLIK MEMURU
75. MEHMET SAVAŞ SAĞLIK MEMURU
76. ALİ KALKAN SAĞLIK MEMURU
77. FİKRET SAVAŞ SAĞLIK MEMURU
78. ERDAL CENGİZ BANKA MÜDÜRÜ
79. ÖZGÜR HATUN BANKA MEMURU
80. FATMA HATUN BANKA MEMURU
81. BİGİN ULUHATUN MALİYE MEMURU
82. FİLİZ CENGİZ MALİYE MEMURU
83. ŞUAYP ERTUĞRUL İMAR MEMURU
84. KAMURAN ERTUĞRUL BELEDİYE MEMURU
85. RECEP ERTUĞRUL EMEKLİ ORMAN MEMURU
86. ERİM UYSAL TURİZM REHBERİ
87. MEHMET ALİ GENCER MÜDÜR
88. İSMAİL TÜKENMEZ ELEKTRİK TEKNİKERİ
89. BİLAL TÜKENMEZ ELEKTRİK TEKNİKERİ
90. AYHAN GÖKMEN ZİRAAT TEKNİKERİ
91. YASİN KALKAN YÖRESEL SANATÇI

TARİHİN YAŞANDIĞI YER DOMANİÇ

Domaniç Daglarinda Çam ve Kayin ormanlarinin serinliginde gezinirken, güzel sesini duyarak mest oldugunuz bülbüller, küçük derelerin duru su siriltilari...bütün mütevazi görünüsü ile ruhunuzu saracaktir.

Biraz dikkat kesilin ve kulak verin; belki uzaklardan bir Kayi delikanlisinin terennüm ettigi türküyü duyabilirsiniz.Bir bölük atlinin yeni bir fetih müjdesi ile döndügünü görüp sevinebilirsiniz.Gündüz Alp, Ertugrul Gazi, Osman Gazi, Hayme Ana gibi kutlu insanlarin sofrasinda ekmek paylasabilirsiniz.Dursun Faki'dan dini ders dinler, Akça Koca'dan kiliç talimi alabilirsiniz.

Tarih ve tabiî güzellik, Domaniç yaylasinda içiçedir.

Domaniç'in tarihi M.Ö. 5500-3500 yillarina kadar gider, çevrede Roma ve Bizans dönemine ait pek çok kalinti mevcuttur.Domaniç esas güzelligine Türk fethi ile kavusmustur.I.Alaaddin Keykubat; Soylu Oguz'un Kutlu Kayi Boyu'nu 1230 yilinda Domaniç'e yerlestirdi.Hayme Ana ve oglu Ertugrul Gazi'nin önderligindeki Kayi boyu Domaniç'i Türk bilgeligi ile yöneterek tarihe en güzel bir miras olarak birakti.Bu miras, asirlar boyunca vefali ogullar ile gururla tasinacaktir.

Osmanli Devleti'nin kurulusu bu mübarek topraklarda gerçeklesti.Bu yörenin her bir yanindan tarih fiskirmaktadir.Vefali Domaniç halki, bu tarihi her yil kutladigi törenlerde canli tutmakta ve nesilden nesile aktarmaktadir.Domaniç güresleri, Hayme Ana'yi anma törenleri bunun en güzel ifadeleridir.Söz konusu törenlere devletin de sahip çikarak maddi-manevi destek vermesi ayrica kayda deger bir memnuniyettir.

Tarihi Domaniç güresleri her yilin Haziran ayinin ilk Pazar günü, Hayme Ana'yi anma törenleri ise her yilin Eylül ayinin ilk pazar günü yapilmaktadir.Bu gelenek asirlardan beri her yil tekrarlanmaktadir.

15 Temmuz 1921'de baslayan Yunan isgali 5 Eylül 1922'de sona erdirilmistir.

1926'da meydana gelen büyük bir yanginla Domaniç tamamen yanmistir.Domaniç; Cumhuriyet döneminde nahiye olarak Sögüt'e, Inegöl'e, 1932'de Tavsanli'ya bagli kalmistir.1 Nisan 1960'da müstakil ilçe olmustur.

Hicri 1310 tarihli Hüdâvendigâr Vilayeti Salnamesinde Domaniç asagidaki gibi zikredilmektedir.

Domaniç nahiyesi Inegöl kazasi merbutatindan olup kirk karyeyi samildir.Dahil-i nahiyede cem'an otuz sekiz cami-i serif ve mescit, yirmi dükkan, bin bes yüz hane ve kirk mektep bulunur. Kura-yi saire ber-vecd-i ati muharrerdir. Hisar, Küçük, Çukurca, Büygüç, Burhan, Sogucak, Kiranlar, Karakaya, Göçebe, Bercin, Kara, Pesmet, Derebey, Sarot, Çiftlik, Domur, Çakil, Çavuk, Tiraz, Bökerler, Ilicaksu, Bulamur, Dombayçayir, Findicak, Seyyid Fevzi, Erikli, Kirik, Kozcagiz, Güney, Saruhanlar, Ömerler, Burçin, Bozbilen, Aygirlar, Bike, Kozluca, Çarsamba, Ortaca, Karaman.

Kura-yi mezküreden Hisar karyesi civarinda olup simdiye degin bilinemedigi halde isbu bin üç yüz sekiz senesi evailinde kesfedilen cedd-i emced-i Hazret-i Hilafet penahi cennet-mekan Ertugrul Gazi Hazretlerinin valide-i muhteremeleri Hayme Ana nam muhadderenin medfeni mevcuddur ki vaki' olan arz ve inha üzerine canib-i celili'l-menakib-i zillullahiden bir türbe-i ra'na insa buyurulmustur.

Kuray-i mezküre ahalisi umumen çiftçi olup hububat-i mütenevvi'a yetisdirirler.Domaniç nahiyesi dahilinde cesim ormanlar mevcut oldugundan buradan senevi miktar-i külli kereste ihraç olunur.

Domaniç daglarinda Konar-göçer Karakeçili yörükleri halen mevcut olup eski gelenekleri devam ettirmektedirler.

Selçukludan beri yöreye hakim olan Türk Kültürü, Domaniç halkinin folklorik özelliklerinde kendini göstermektedir.

Kadin oyunlari arasinda bulunan; Sultan Gezmesi, Selçuklu Sultanlarinin saray bahçesindeki gezmelerini konu alir.Daglar Gazeli oyunu, Karakeçili yörüklerinin yayla hayatini yansitir.Duman duman üstüne oyunu ise, kekliklerin bahar ve kis aylarindaki hareketlerini canlandirir.

Erkek oyunlarindan Kayi Zeybegi, yöreyi yurt edinen Kayilarin oyunu olup diger bölge zeybeklerine göre hareketlidir.

Domaniç'te pek çok yatir bulunmaktadir.Bazi tarihi sahsiyetlerde ermis olarak göstermektedir: Sarikiz, Hayme Ana, Hizir Dede, Yak Dede, Koyun Baba,Selim Dede, Arap Dede, Çam Dede, Ayvaz Dede, Yagibasan Dede, Ebe Ana, Savci Bey'in makam mezari...

Tarihi mekanlar olarak; Saruhanlar Kalesi, Mizik (Besik )Çami, Ermeni Beli, Pazar Alani, Ebe Çamligi, Sari Kiz, Ekizce Mevkii, Sivri Kaya, Çarsamba Yaylasi, Durabey Magarasi, Kandilli Çami... hepsi birer destan seklinde yasamaktadir.

Domaniç'in köylerinin çogu kurulus döneminde dirlik olarak verilmistir.Bekarlar, Aygirlar, Akbas, Hasanoglu, Göçebe, Kirik köylerinin ismi ne yazik ki degistirilmistir.Halbuki bu isimler ayni zamanda tarihi birer anlam da tasimaktaydi.

Domaniç'in ilk adi Hisarköy'dür.Uzun yillar bu isimle anilmistir.Kayi boyuna yurtluk olarak verildikten sonra Domaniç adi söylenmistir.Rivayete göre Hayme Ana ve Ertugrul Gazi, Kayi Boyu ile I.Alaaddin Keykubat tarafindan kendilerine yurtluk olarak verilen yöreye geldiklerinde daglarin koyaklarin çöken dumanlara bakarak; “Yeni yurdumuz duman içi.Soyumuza hayirli olur insallah.” demislerdir.Böylece duman içi sözü söylene söylene Domaniç seklini almistir.

Lügatlarda ise;

Domaliç, Domaniç: 1. Tümsekli, çikintili

2. Ertugrul Gazi'nin ve yaninda bulunanlarin ilk olarak konup yerlestikleri yer olarak bilinen bir dagin adi.( örnekleriyle Türkçe sözlük MEB Yayinlari 1.cilt.)

Domaliç: Kambur, tümsekli, firlak ( Büyük Larousse Milliyet Yayinlari 7.cilt.) anlamindadir. Görüldügü lügatlerdeki anlamlar da yörenin yeryüzü sekilleri ile örtüsmektedir.

1240 Km lik yüzölçümü bulunan Domaniç'in hemen hemen tamami vasifli çam, gürgen, ardiç, mese agaçlari ile kapli ormanliktir.

Domaniç; tarihi, kültürel, cografi ve tabii güzellikleri ile aziz vatanimizin güzide köselerinden biridir.

Ahmet URFALI - Tavsanli Anadolu Ögretmen Lisesi Müdürü

DOMANİÇ'İN TARİHİ
Ilçenin yerlesim tarihi M.Ö. 5500-3500 yillarina kadar uzanmakta olup, merkez ve köylerinde Bizans dönemine ait mezar tasi vb. kalintilar bulunmaktadir. Ilçeye ait ilk kesin bilgiler 13.yy. aittir. Bu dönemde Bizans hakimiyeti altinda bulunan Domaniç I.Alaattin Keykubat tarafindan 13. yüzyilin son çeyreginde Sögüt ile birlikte Ertugrul Gazi liderligindeki Kayi Boyu'na yayla olarak verilmistir. Bu dönemden sonra Ilçe topraklari Kayi Asireti Yörükleri tarafindan yayla olarak kullanilmistir.

Domaniç'in ilk adi Hisarköy'dür. Sürmeliçukur'dan Anadolu'ya gelen Ertugrul Gaziye yaylak olarak verildiginde yöreyi gören Ertugrul Gazinin; “Bu yayla duman içinde Duman-içi yaylalari bizim yurdumuzdur.” dedigi Duman-içi ifadesinin zamanla Domaniç halini aldigi ilçenin isminin de buradan geldigi söylenmektedir.

15 Temmuz 1921 tarihinde Yunan isgaline ugrayan Ilçe, 5 Eylül 1922'de isgalden kurtulmustur.1926 yilinda meydana gelen büyük bir yanginla Ilçe Merkezi tamamen yanmistir.

Domaniç; Osmanli Imparator-lugu ve Cumhuriyet döneminde uzun yillar nahiye olarak Bilecik Ili-Sögüt Ilçesine, Bursa Ili-Inegöl Ilçesine ve 1932 yilinda da Kütahya Ili-Tavsanli Ilçesine bagli kalmis, 1 Nisan 1960 tarihinde Kütahya Ili'nin 6. Ilçesi olmustur.

Osmanli Devleti'nin kurucusu olan Osmanli Ailesi, Oguzlar'in Kayi Boyu'na mensuptu. Oguz Türkleri, Türk Dünyasinin en önemli gruplarindan birisidir. Yirmidört boydan meydana gelir. Bu yirmidört Oguz Boyu'ndan biri de Kayi Boyu idi.

Kayilarin bir kismi Türkiye Selçuklu Sultani I. Alâeddin Keykubat döneminde Anadolu'ya geldi. Selçuklu Sultani bunlari önce Ankara'ya yakin Karacadag yöresine yerlestirdi. Daha sonraki yillarda (XIII.YY. ortalari) buraya yerlesenlerin bir kismina Sögüt ve Domaniç bölgeleri yaylak ve kislak olarak verildi. Sögüt ve Domaniç'teki Kayi Boyu'nun basina XIII.YY. sonlarina dogru Ertugrul Bey geçti.

Kayilarin, Bizans surlarina yakin bir bölge olan Domaniç'e yerlestirilmesinin sebebi; Selçuklu sinirlarini Bizans akinlarina karsi korumada basarili olmalaridir. Ertugrul Bey ve oglu Osman Bey burada zamanla güçlenmis ve giderek zayiflayan, Ilhanli Devleti'nin esaretinde kalan, Selçuklu Devleti'ne karsi bagimsizlik ilan ederek Osmanli Devleti'ni kurmustur.

Domaniç'te Çarsamba Köyü'nde, Osman Gazi'nin Annesi'ne ait oldugu tahmin edilen Hayme Hatun Türbesi bulunmaktadir. Bu türbenin varligi da Osmanlilarin ilk Yerlesim yerlerinden oldugunu kanitlamaktadir.

COĞRAFİ DURUMU VE DOĞAL YAPISI
Kütahya'nin kuzeyinde yer alan ilçenin yüzölçümü 1.240 km2 rakimi 870 metredir. Yeryüzü sekilleri bakimindan daglar ve ormanlarla kaplidir. Bitki örtüsü çam ve kayin ormanlarindan olusmaktadir. Iklim bakimindan karasal iklim kusagindadir.

İDARİ YAPISI VE NÜFUS DURUMU
Ilçe nüfusu 19.560 dır. Nüfusun 4.673'ü Ilçe merkezinde, 14.887'si köylerde yasamaktadir. Ilçe merkezinde 4 mahalle olup, ayrica 32 köy, 1 belde ve 8 köy baglisi bulunmaktadir.

EKONOMİK VE SOSYAL YAPISI
Ilçe halkinin büyük çogunlugu SSK emeklisidir. Halen Tunçbilek linyit madenlerinde çalisanlar olup, gençlerin büyük bir çogunlugu Bursa Inegöl Ilçesindeki fabrikalarda mobilya isçisi olarak çalismaktadir.

Ilçe topraklarinin yaridan fazlasi ormanlar ile kapli olup, geriye kalan arazi de tarima elverisli degildir. Tarimdan gelir elde edilememekte, halk, tarimi genellikle kendi ihtiyaçlarini karsilamak üzere yapmaktadir. Son yillarda süt ve besi sigirciligi, koyun ve alabalik üretimine ilgi artmistir.

EĞİTİM VE SAĞLIK DURUMU
1 Imam Hatip Lisesi, 1 lise olmak üzere 23 egitim kurumunda 2.474 ögrenci ve 132 ögretmenle egitim ögretim devam etmektedir. Ilçemizde 1994 yilinda açilmis olan Dumlupinar Üniversitesi'ne bagli Domaniç Meslek Yüksek Okulunda 385 ögrenci ögretim görmektedir.

1 SSK dispanseri, 9 saglik ocagi ve 3 saglikevi'nde toplam 4 hekim, 1 diş hekimi 1 Sosyal Hizmet uzmanı 6 saglik memuru, 2 çevre sagligi teknisyeni, 2 hemsire, 2 ebe, 1 soför ve 2 hizmetli ile saglik hizmetleri yürütülmektedir.

KÜLTÜR TURİZM VE SPOR
Ilçede Ilçe Halk Kütüphanesi mevcut olup; okuyuculara hizmet sunmaktadir. Ormanlarimiz piknik ve kamp alani olarak Turistik kullanmaya uygundur. Ilçe merkezinde 1 adet spor kulübü ve 1 adet de turizm ve folklor arastirma dernegi faaliyette bulunmaktadir.